حمل و نقل دریایی یکی از روش های قدیمی و پابرجایی است که در بین روش های حمل و نقل بین المللی طرفداران زیادی دارد و امروزه برای حمل محموله های سنگین و حساس مورد استفاده قرار می گیرد.
گروه بازرگانی پرشین تجارت دوان با توجه به نوع نیاز کالا و مسیرهای دریایی، بهترین مسیر را برای حمل و ارسال کالا به مقصد در نظر می گیرند.
در این مقاله قصد داریم شما را با حمل و نقل دریایی آشنا کنیم و به توضیح شرایط و نحوه حمل آن بپردازیم، اگر قصد حمل بار و محموله خود از طریق راه دریایی هستید، پیشنهاد می کنیم تا پایان مقاله همراه ما باشید.
حمل و نقل دریایی چیست؟
به جابجایی کالا به وسیله کشتی، قایق و دیگر شناورها از روی دریا، دریاچه، اقیانوس ها، کانال و رودخانه ها را حمل و نقل دریایی گویند. کالاهایی که از طریق دریایی حمل و جابجا می شوند در بیشتر اوقات از وزن و حجم بالایی برخوردار هستند.
حمل و نقل دریایی با توجه به اینکه یکی از مهم ترین نوع حمل و نقل بین المللی است، درصد زیادی از تجارت جهان را به این روش به مقاصد حمل می شود. با این وجود در بیشتر کشورهایی که مشخصات جغرافیایی مناسب برای حمل دریایی دارند، کشتی های باری با ویژگی های خاص، بنادر و امکانات بندری و تجهیزات تخصصصی زیادی را فراهم شده اند تا در زمان تخلیه و بارگیری، با سرعت بیشتری انجام گیرد.
به طور کلی در حمل و نقل دریایی سه نوع کالا برای جابجایی مورد استفاده قرار می گیرد:
- حمل بار فله ای
- حمل خرده بار
- حمل کانتینر
برای حمل این کالاها از کشتی های مخصوصی هم چون کشتی های یخچالی، کشتی های انتقال دام و طیور، کشتی های حمل گاز و نفت، کانتینر و عمومی و فله استفاده می شود. جهت آشنایی بیشتر با ثبت سفارش کالا ، مطالعه مقاله آموزش ثبت سفارش کالا را به شما پیشنهاد می دهیم.
مراحل تخلیه کالا به روش حمل دریایی
برای تخلیه کالا از طریق حمل و نقل دریایی به این صورت است که پس از اینکه کشتی وارد حوزه بنادر کشور مورد نظر برسد و به عبارتی پهلو بگیرد، مامورین بهداشت ورود پیدا می کنند تا بررسی کالا و مدارک و مجوزات ارائه شده، امکان اجازه کالا با بندر را صادر می کنند.
مامورین گمرک نیز با ارائه دفتر مخصوصی به فرمانده کشتی، کلیه خصوصیات زیر ثبت می شوند:
- خصوصیات کلیه کالا و نام آن
- نام فرمانده کشتی
- تعداد پرسنل
- پرچم
- نوع کشتی
- بنادر مبدا
- بنادر مقصد
- کالاهای ممنوع الورود
پس از این مرحله فرمانده کشتی و یا نماینده موسسه حمل و نقل، فهرست محمولاتی که قرار است تخلیه شوند را در دو نسخه اظهارنامه اجمالی به گمرک اظهار می کند. تالی گیری مرحله بعد روش حمل دریایی است که در ادامه بیشتر به آن خواهیم پرداخت.
تالی گیری چیست؟
پس از عملیات تخلیه که با صدور اجازه، انجام می گیرد،کالاهای تخلیه شده ای را که با مشخصات ظاهری بسته ها در فهرستی ثبت می شوند را تالی گیری می گویند. این عملیات با مشارکت موسسات حمل و نقل و نماینده گمرک به انجام می رسد.
برای هر قلم کالایی که در انبار گمرک تخلیه و نگهداری می شود بارنامه صادر می گردد و طی پانزده روز باید با موسسه کشتیرانی تسویه حساب شود. و صاحب کالا با دریافت اسناد ترخیصیه و قبض انبار برای ترخیص کالای خود در گمرک اقدامات لازم را انجام می دهد.
مزیت های حمل و نقل دریایی
حمل و نقل دریایی به عنوان یکی از روش های حمل و نقل بین المللی، از ویژگی ها و مزیت هایی برخوردار است که در ادامه چند مورد از آن را ذکر می کنیم:
- حمل دریایی از روش های ارزان و مقرون به صرفه ای است که امروزه بیشترین حجم تجارت حمل بارها و محموله ها را از این طریق انجام می دهد
- بیشتر بارهای سنگین از طریق حمل و نقل دریایی انجام می گیرد به گونه ای که تا حجم 200 تا 500 هزار تن قابلیت جابجایی فراهم شده است
- در کرایه های این روش ثبات و تشابه نسبی وجود دارد
انواع روش های حمل و نقل دریایی
حمل و نقل دریایی به روش های مختلفی انجام می گیرد که ما در اینجا به چند مورد از آن می پردازیم:
کراس استافینگ
کراس استافینگ برای مواقعی استفاده می شود که شرایط تحریم و بنادر کوچک به میان می آید و روش آن انتقال کالا از یک کشتی به کشتی دیگر و در نتیجه ادامه مسیر است.
در این روش زمانی که کشتی بزرگ فضای کافی برای پهلو گرفتن ندارد، از کشتی های کوچک برای تخلیه استفاده می شود به این صورت که یکی از کشتی ها دارای چرثقیل است و برای تخلیه کالا استفاده می شود.
ترانسشیپ
در صورتی که امکان حمل کالا از مبدا به مقصد وجود ندارد، از یک بندر واسط استفاده می شود که در این صورت از ترانسشیب استفاده می شود.
چارترینگ
زمانی که حجم کالا بسیار زیاد است و یا بسته بندی خاصی ندارد، از روش چارترینگ یا همان اجاره کامل کشتی استفاده می شود.
گروپاژ
در صورتی که افراد مختلفی یک کالای مشخص دارند و برای یک مقصد مشخص ارسال کنند، می توانند به صورت یک محموله بسته بندی را انجام دهند و در این صورت فرمانده کشتی برای محموله بارنامه گروهی صادر می کند که این روش گروپاژ نام دارد.
فله
با استفاده از کشتی های مخصوص، کالاهایی که بسته بندی ندارند و به صورت فله ای هستند، از روش فله استفاده می شود.
انواع کشتی های فله ای
کشتی های فله ای همانطور که در بالا به آن اشاره کردیم، برای کالاهایی هستند که بسته بندی ندارند و به صورت فله ای جابجا می شوند. خود این کشتی ها به طور کلی به دو نوع زیر تقسیم بندی می شوند:
کشتی های فله بر مخصوص کالاهای خشک
از این کشتی های برای حمل کالاهایی نظیر سویا، گندم، انواع غلات و ذرت مورد استفاده قرار می گیرد و دارای انبارهای توخالی بر روی عرشه هستند.
کشتی های فله بر مخصوص کالاهای مایع
کشتی های مخصوص مایعات که به آن ها تانکر می گویند شامل سه مورد نفت و فرآورده های نفتی، کشتی های مخصوص گاز مایع و کشتی های مخصوص مواد شمیایی مایع می باشد.
مهم ترین اصطلاحات حمل و نقل دریایی
در حمل و نقل دریایی اصطلاح رایجی هستند که تاجر و بازرگان باید به آن تسلط داشته باشد و ما در ادامه به چند نمونه از آن ها اشاره می کنیم:
- بارنامه ترانشیب: با توجه به اینکه کالا توسط دو کشتی جابجا می شود، در این نوع بارنامه مبدا و مقصد دو کشتی مشخص شده است.
- کریر: شرکت هایی که وظیفه حمل و نقل کالاها را بر عهده می گیرند را کریر می گویند.
- فاس: زمانی که فرمانده کشتی وظیفه رساندن کالا روی اسکله یا کنار کشتی را دارد، فاس گویند.
- فوب: در صورتی که تحویل کالا بر روی عرشه کشتی باشد را فوب می گویند.
- سی اند اف: به رقمی که ارزش کالا و هزینه کرایه جابجایی را مشخص کند، س اند اف می گویند.
- سیف: به هزینه و ارزش بیمه و کرایه کالاها از طریق حمل و نقل دریایی سیف گویند.
- فعالیت فورواردی: به فعالیت هایی که دو طرف معامله برای انجام جابجایی کالا انجام می دهند، فعالیت فوروادری گویند که مهم ترین این فعالیت ها شامل: رزرو فضا روی کشتی، انبارداری، بیمه، پرداخت کرایه حمل، تهیه اسناد تجاری، بسته بندی کالا و غیره است.
برای کسب اطلاعات بیشتر در خصوص حمل و نقل دریایی و انجام مراحل بازررسی توسط کارشناسان و بازرسین گمرکی می توانید مقاله استاندارد و بازرسی کالا را مطالعه نمایید.
بیمه حمل و نقل دریایی
در بیشتر مواقع و انواع روش های حمل و نقل بین المللی از بیمه کالا استفاده می شود که در حمل و نقل دریایی نیز بیمه کالا انجام می گیرد تا کالا از کلیه خطرات، تصادفات و اتفاقات غیر قابل پیش بینی در امان بماند. و خسارات ها توسط شرکت ها و موسسات بیمه جبران گردد.
خسارات هایی که بر کالا وارد می شود شامل خسارات خاص، خسارات عمومی، خسارات کامل، خسارات از بین رفته، خسارات از بین رفته فرضی می باشند.